Με ένα ενδιαφέρον αρθρο της Σούλας Πανάρετου που δημοσιεύτηκε στη ΑΥΓΗ το 2010 με τη συμπλήρωση 100 χρόνων γυναικείου κινήματος και αφίσσες γυναικείων οργανώσεων στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης, τιμάμε σήμερα την ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ και τους αγώνες του γυναικείου κινηματος.
Φέτος η σκέψη μας γυρίζει πίσω, στην αυγή της συνειδητοποίησης των γυναικών ως ενεργητικού παράγοντα διαμόρφωσης των κοινωνικών εξελίξεων, στις απαρχές του γυναικείου-φεμινιστικού κινήματος. Ενός κινήματος που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από άλλα, άλλων χωρών και συνθηκών. Αναστοχαζόμαστε την ιστορική διαδρομή του στο διάβα των δεκαετιών. Αφορμή η ιστορική επέτειος, η εκατονταετία της Β’ Συνδιάσκεψης των Σοσιαλιστριών το 1910 στην Κοπεγχάγη.
Είναι πάντα χρήσιμο, διδακτικό, κάτι σαν άσκηση αυτογνωσίας, να ανατρέχεις στην ιστορία του κινήματος που σημαδεύτηκε από τον αταλάντευτο αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών. Επικεφαλής αυτού του αγώνα τέθηκαν πρωτοπόρες Ελληνίδες με καλλιέργεια, ανοιχτούς ορίζοντες και αγάπη προς τις ομόφυλές τους. Ίδρυσαν σωματεία, συγκέντρωσαν μέλη, ήρθαν σε επαφή με τις διεθνείς οργανώσεις, εξέδωσαν μαχητικά έντυπα. Το σπουδαιότερο, προσανατόλισαν αγωνιστικά και διεκδικητικά το κίνημα.
Από το 1887 ήδη η «Εφημερίς των Κυριών» της Καλλιρρόης Παρρέν τάραξε τα νερά, υπερασπιζόμενη το δικαίωμα των γυναικών στη δουλειά και τη μόρφωση.
Η βιομηχανική ανάπτυξη στην Ελλάδα άρχισε από το 1860. Σε όσες πόλεις κάπνιζαν καμινάδες, εκεί σιγά-σιγά το προλεταριάτο αρχίζει να συγκεντρώνεται και να αποκτά ταξική συνείδηση. Από το 1880 άρχισε η οργάνωση και οι διεκδικήσεις τω εργατών αλλά και των εργατριών. Οι εργάτες που δούλευαν σε βιομηχανικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις το 1870 ήταν 28.400. Από αυτούς, οι 5735 ήταν γυναίκες. Δηλαδή το 20% των εργαζόμενων αυτών ήταν γυναίκες. (Γιάννη Κορδάτου: Η Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος 1955, σελ.13.).
Η πρώτη απεργία εργατριών έγινε στην Ελλάδα το 1892 από τις υφάντριες του δεύτερου εργοστασίου υφαντουργίας των αδελφών Ρετσίνα στον Πειραιά, όταν η εργοδοσία αποφάσισε να μειώσει την αμοιβή τους από 80 σε 65 λεπτά. Η «Εφημερίς των κυριών» υπερασπίζεται τις απεργούς.
Με πρωτοβουλία της Καλλιρρόης Παρρέν ιδρύθηκε το Λύκειο των Ελληνίδων, το 1911, που έδωσε έμφαση στην εκπαίδευση της Ελληνίδας, στη συμμετοχή της στην παραγωγή και κοινωνική δράση, στην πολιτιστική αναμόρφωση. Το 1909, άλλωστε, ιδρύθηκε το Εθνικό Συμβούλιο Ελληνίδων, το οποίο έθεσε ως στόχους την προώθηση της θέσης της γυναίκας σε όλους τους τομείς, την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και ιδίως των γυναικών και παιδιών, τη συμβολή στην εδραίωση της ειρήνης και στη διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς. Το Εθνικό Συμβούλιο γιόρτασε πέρυσι τα 100 χρονα του, ενώ το Λύκειο Ελληνίδων οδεύει κι αυτό προς την εκατονταετία του. To 1924 ήταν το έτος ίδρυσης του Συνδέσμου Ελληνίδων Επιστημόνων που παρείχε στήριξη στην επαγγελματική ζωή των γυναικών.
Αλλά το πρώτο στη χώρα φεμινιστικό σωματείο, με πρόγραμμα καθαρά φεμινιστικών διεκδικήσεων, ήταν ο Σύνδεσμος Ελληνίδων υπέρ των Δικαιωμάτων της Γυναικός, που ιδρύθηκε στα 1920 με πρωτοβουλία της Αύρας Θεοδωροπούλου ως τμήμα της Διεθνούς Ένωσης για τη Γυναικεία Ψήφο. Στις 16 Ιανουαρίου φέτος ο Σύνδεσμος συμπλήρωσε 90 χρόνια ζωής και δράσης, την οποία διέκοψαν μόνο οι δύο δικτατορίες. Το πρώτο ψήφισμα της ιδρυτικής του συνέλευσης, που στάλθηκε στη Βουλή, Εθνοσυνέλευση και Κυβέρνηση του 1920 περιείχε αιτήματα ισονομίας και ισοπολιτείας των γυναικών. Ιδιαίτερη έμφαση δινόταν στην απόκτηση πολιτικών δικαιωμάτων εκ μέρους των γυναικών: «Ζητεί [ο Σύνδεσμος] πρωτίστως το δικαίωμα να εκλέγει και να εκλέγεται και η γυναίκα εις τα αντιπροσωπευτικά σώματα και της τοπικής διοικήσεως και της Εθνικής αντιπροσωπείας, όπου ο μισός ενήλικος πληθυσμός της χώρας δεν εκπροσωπείται έως σήμερα».
Πρώτη φορά τίθεται τόσο καθαρά, διεκδικητικά, ο στόχος της χορήγησης πολιτικών δικαιωμάτων στο γυναικείο πληθυσμό. Και είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι το πολιτικό σύστημα αντιστάθηκε σθεναρά σε αυτήν την απαίτηση, επιμένοντας να κατατάσσει τις γυναίκες μαζί με τα ανήλικα υπό επιτροπεία, αυτούς που έχουν το ακαταλόγιστο και τους εγκληματίες, που τους έχουν αφαιρεθεί τα πολιτικά δικαιώματα.
Ύστερα από πολύ αγώνα και πίεση, στα 1930, αναγνωρίστηκε το δικαίωμα της ψήφου στις δημοτικές εκλογές υπό περιοριστικούς όρους. Μπορούσαν μόνο να ψηφίσουν, όχι να ψηφιστούν, έπρεπε να είναι εγγράμματες [σε μία κοινωνία με 70% αναλφάβητες] και άνω των 30 χρονών! Οι δημοτικές εκλογές του 1934 ήταν οι πρώτες στις οποίες πήραν μέρος οι γυναίκες, έστω και υπό περιορισμούς.
Η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης, δηλαδή η Κυβέρνηση του Βουνού, ήταν αυτή που προηγήθηκε στην παραχώρηση ίσων πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες. Στις 23 Απρίλη 1944, στις εκλογές για την ανάδειξη του Εθνικού συμβουλίου, [της Βουλής) για πρώτη φορά οι γυναίκες εκλέγουν και εκλέγονται, ύστερα από απόφαση της ΠΕΕΑ, σύμφωνα με την οποία στις εκλογές αντιπροσώπων -εκλεκτόρων παίρνουν μέρος όλοι οι κάτοικοι, άντρες και γυναίκες, που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους. Αντιπρόσωπος-εκλέκτορας μπορεί να εκλεγεί όποιος εκλογέας έχει συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας του.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε τις πέντε εθνοσυμβούλους του Εθνικού Συμβουλίου των Κορυσχάδων: Μαρία Σβώλου, Καίτη Νισυρίου-Ζεύγου, Χρύσα Χατζηβασιλείου, Φωτεινή Φιλιππίδου, Μάχη Μαυροειδή .
Και έπρεπε να φθάσουμε στα 1952 για να δοθεί το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι σε όλες τις γυναίκες. Δεν μπόρεσαν όμως να πάρουν μέρος στις εθνικές εκλογές του Νοεμβρίου του ιδίου έτους διότι οι εκλογικοί κατάλογοι δεν ήταν ενημερωμένοι. Στην επαναληπτική ψηφοφορία που έγινε στις αρχές του 1953 στη Θεσσαλονίκη, εξελέγη η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής, η Ελένη Σκούρα, με τον Ελληνικό Συναγερμό. Οι Ελληνίδες πήραν μέρος σε καθολική ψηφοφορία για τις εθνικές εκλογές το 1956. Εξελέγησαν δύο γυναίκες, η Λίνα Τσαλδάρη με την ΕΡΕ, που έγινε η πρώτη Ελληνίδα υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας και η Βάσω Θανασέκου από την ΕΔΑ. Έτσι άρχισε να γράφεται η ιστορία των γυναικών στην πολιτική...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου